Het Fries Film Archief heeft sinds de start van het project Yn Lûd en Byld al meer dan 1.500 films voor het digitaliseringsproject RedBot online geplaatst. Archiefmateriaal dat na jaren op de plank staan nu voor iedereen te bekijken is. Nog tot en met eind dit jaar komt er steeds meer filmmateriaal via het internet beschikbaar. Bijzondere collecties die het filmarchief al jaren in bezit heeft, maar ook nieuw verkregen of tot voor kort onontdekte filmische hoogstandjes.

Bijzondere vondst: verloren gewaande filmscène ‘Detained’
Tijdens het digitaliseringsproject stuitte medewerker Jurjen Enzing, verantwoordelijk voor het in kaart brengen van interessante nieuwe collecties, op een wel heel bijzondere vondst: een verloren gewaande filmscène uit de film ‘Detained’ van de wereldberoemde komiek Stan Laurel. De scène dook op tijdens de inventarisatie van oude nitraatfilms. Jurjen: ‘Ik herkende de acteur Stan Laurel en besloot uit te zoeken om welke film het precies ging. Vervolgens ontdekte ik dat onze kopie een fragment – ‘the hanging scene’ – bevat die in andere kopieën ontbreekt. Een bijzonder moment. De vondst kreeg begin dit jaar volop internationale persaandacht.’

Grote aanwinst met filmcollectie Dick Kool
‘Een andere interessante collectie die we op het spoor kwamen is die van Dick Kool, die als vaste cameraman voor Avro de hele wereld heeft bereisd,’ vertelt Jurjen. ‘Zijn werk was zijn leven. Toen hij met pensioen ging stopte hij niet met filmen, integendeel. Hij ging met zijn vrouw Lina Kool op Schiermonnikoog wonen, waar ze altijd al op vakantie gingen. Daar filmde hij duizenden uren aan materiaal en maakte daarmee een indrukwekkend portret van het Waddeneiland Schiermonnikoog van de jaren ’90 vorige eeuw tot 2010. Hij filmde de vissers, de evenementen, de natuur, proefvaarten, plaatselijke folklore, dichters, de eilandtaal maar ook de gewone eilanders. Zijn laatste film was van januari 2013, schaatsen op de Westerplas. Dat een befaamd cameraman dit kleine eiland zo groots in beeld heeft gebracht is een opsteker voor de historie van Schiermonnikoog en Fryslân. We zijn erg blij dat zo’n kwaliteitscollectie nu in ons archief ondergebracht is.’

Lina Kool, de weduwe van Dick Kool, is erg gelukkig met de gang van zaken. ‘Sinds mijn veertiende jaar heb ik Dick gekend, we hebben ons hele leven lief en leed gedeeld. Ik ben enorm trots op mijn man, wat hij allemaal gemaakt heeft. De zolder staat hier vol met werk van Dick,’ vertelt ze verder. ‘Van veel banden weet ik niet wat erop staat, daarom is het mooi dat ik de mensen van het Fries Film Archief ontmoet heb. Ik heb al een aantal films digitaal teruggekregen en ik weet nu ook precies welke films er zijn. Deze kunnen ook door onze Cultuurhistorische Vereniging ’t Heer en Feer gebruikt worden, dat is geweldig!’

Volop publieksactiviteiten voor de filmliefhebber
Veel films zijn via de site van het Fries Film Archief te bekijken. Maar het filmarchief ziet ook kansen om het materiaal op andere plekken aan het grote publiek te tonen. ‘Tijdens het Noordelijk Film Festival verzorgen we bijvoorbeeld het archiefprogramma met thematische hoogtepunten uit de Friese filmgeschiedenis. En van al die duizenden uren materiaal die we nu digitaal beschikbaar hebben, is een topselectie nog tot eind dit jaar te zien in de Histobios in Tresoar,’ vertelt Syds Wiersma, coördinator van het archief. In samenwerking met Historisch Centrum Leeuwarden verscheen er bovendien een unieke dvd met historisch filmmateriaal van de stad Leeuwarden. Syds: ‘We hebben nu ruim duizend films van Leeuwarden digitaal beschikbaar. Het oudst bewaard gebleven filmmateriaal stamt uit 1920. Daarmee hebben we bijna 100 jaar filmgeschiedenis van Leeuwarden in de schappen liggen.’