Via de snelweg een dagje naar het Amelandse strand? Gelukkig voor het natuurbehoud van onze Waddenzee zijn de plannen voor inpoldering niet doorgegaan. Maar dat er serieuze plannen voor waren is te zien op een kaart uit 1879 uit de collectie van Tresoar. Het is een van de bijzondere vondsten die sinds kort via Het Fries Kaartenkabinet online te bekijken zijn.

Friesland laat zich in de kaart kijken

Het Fries Kaartenkabinet is een online archief met 6.000 afbeeldingen en 13.000 beschrijvingen van kaarten, plattegronden en bouwtekeningen uit de vijftiende tot en met de negentiende eeuw. De kaarten komen uit de collectie van Tresoar en de meeste kaarten zijn uit de achttiende of negentiende eeuw.
“Het is voor iedereen interessant om te speuren in het kaartenkabinet” vertelt Hans Laagland, datamanager bij Tresoar. “Woon je bijvoorbeeld in Goutum dan is het heel leuk om de kaart van de inmiddels afgebroken Wiarda state te bekijken. Of de Brandaris op Terschelling in dwarsdoorsnede, dat zie je ook niet iedere dag.” De collectie geeft een gedetailleerd en vaak verrassend beeld van de Friese dorpen, steden en landschappen in het verleden. Ook voor professionals die werken met inrichting van openbare ruimte, architectuur en landschap is de collectie heel interessant.

Reuzenklus

Hans Laagland in het depot van Tresoar

Hans Laagland was verantwoordelijk voor het online publiceren via open standaarden voor metadata (beschrijvingen) “De totale collectie kaarten van Tresoar bestaat uit 100.000 kaarten waarvan er 13.000 omschreven zijn in een database. Deze 13.000 kaarten zijn gescand en gekoppeld aan de beschrijvingen uit de database. Zo is een nieuwe dataset ontstaan. Vanwege auteursrechten kunnen we van 6000 kaarten de afbeeldingen tonen op het Fries Kaartenkabinet” vertelt hij enthousiast. “Een reuzenklus. Maar het mooie is dat we met dit project veel ervaring konden opdoen die we in de komende projecten weer toe kunnen passen. We merken ook dat het digitaliseren en ontsluiten via open standaarden veel ontzettend veel andere mogelijkheden biedt. Zo zijn we aan het kijken of we de kaarten kunnen geo-refereren, dus digitaal een geografische referentie kunnen meegeven. En we onderzoeken de mogelijkheden om koppelingen te maken te maken met andere bronnen en collecties, zowel binnen Fryslân als ook de grote websites zoals Wikipedia.”

Oneindige mogelijkheden

Wat maakt het voor Hans persoonlijk nu zo leuk om hieraan te werken? “Ik vind het prachtig hoe nu eindelijk de afbeeldingen aan de omschrijvingen gekoppeld worden, ook de techniek erachter. Want nu is deze informatie voor iedereen thuis of onderweg beschikbaar op de computer, tablet of smartphone. Het wordt nu voor een groot publiek zichtbaar waar wij hier dagelijks mee bezig zijn. Nu de beschrijvingen en afbeeldingen beschikbaar zijn via open standaarden biedt dit oneindige mogelijkheden in het vakgebied van cultureel erfgoed digitaal. De kaarten en de beschrijvingen zijn nu beschikbaar voor gebruikers thuis maar ook voor ontwikkelaars van websites of apps. En omdat we werken via open standaarden kunnen we ook veel makkelijker onze informatie verrijken en verbinden met andere collecties,” zegt hij zichtbaar trots.

Deze eerste dataset bestaat uit 6.000 kaarten die door Tresoar als open data beschikbaar zijn gesteld. Dat wil zeggen dat hergebruik en verdere verspreiding door derden onder bepaalde voorwaarden ook mogelijk is. Gebruikers kunnen de digitale bestanden nu online via de website van Tresoar opvragen. In de toekomst zullen ze ook van de site te downloaden zijn.

www.frieskaartenkabinet.nl