RedBot was in gesprek met Merijn van Veen, adviseur educatie en publiek bij Museumfederatie Fryslân. Wat is zijn rol bij deze organisatie en hoe belangrijk is het digitaliseringsproject RedBot in zijn ogen in de nabije toekomst voor cultuureducatie in Friesland en daarbuiten?

Merijn van Veen

Met een ICT én een geschiedenis opleiding kun je wel stellen dat hij de perfecte papieren heeft om museaal Friesland te ondersteunen bij de stap naar digitaal. Merijn is regelmatig onderweg met de Wide Tek 24, het professionele scanapparaat dat zijn ronde maakt langs de Friese musea die meedoen met het digitaliseringsproject Kolleksjes Tichteby. Hij zorgt ervoor dat de verschillende musea technisch uit de voeten kunnen met de apparatuur die speciaal voor dit project aangeschaft is. De Museumfederatie is verantwoordelijk voor de coördinatie van dit project. Samen met zijn collega’s Marjan Brouwer en Mirjam Pragt zorgt Merijn ervoor dat de collecties van de dertig deelnemende musea zo goed mogelijk gedigitaliseerd worden.

Professionele apparatuur als basis

Bij de start van het digitaliseringsproject heeft de Museumfederatie ervoor gekozen zelf de apparatuur aan te schaffen die nodig was om de collecties van de deelnemende Friese musea te digitaliseren. ‘We hebben geïnvesteerd in een hele professionele fotografieset , een scanner voor A2 scans en apparatuur om 360° foto’s mee te maken,’ vertelt Merijn. Deze apparatuur legt de basis voor de kwaliteit van de digitale collecties. Sinds de start vorig jaar heeft hij al heel wat kilometers mogen afleggen met de apparatuur. ‘Het is best een leuke ervaring wanneer je met een enorme scanner naar Ameland afreist. Voor veel musea is het maken van digitale afbeeldingen met een hoge resolutie nieuw. Ik ben er dan om de medewerkers instructies te geven en op weg te helpen. Dan is mijn ICT achtergrond best handig. Na wat instructies gaan zelfs de meest onervaren medewerkers voortvarend aan de slag met de apparatuur, je merkt echt dat ze er heel blij mee zijn dan dit nu kan.’

De Museumfederatie stelt bij dit project niet alleen de apparatuur beschikbaar maar geeft de musea ook deskundig advies over de systematiek van het digitaliseringsproces en brengt ze in contact met mensen die hierbij kunnen helpen.

Merijn initieert projecten voor de Museumfederatie en is betrokken bij provinciale en landelijke projecten waar de Museumfederatie een rol in heeft. ‘Mijn  werk is echt aan het voorfront van het vakgebied. We zijn continue bezig met de ontwikkeling van nieuwe projecten en vernieuwende manieren van cultuureducatie.’

Naast zijn werk bij de Museumfederatie werkt Merijn nog  twee dagen in de week als educatief medewerker bij het Fries Scheepvaart Museum in Sneek. ‘Dat is niet alleen omdat ik dat leuk vind, ik houd zo ook feeling met de dagelijkse praktijk van een museum. Dat komt goed van pas als je regelmatig om tafel zit met organisaties die plannen maken voor de musea.’

Ongegronde angst om online te gaan

Merijn krijgt vaak de vraag of het wel slim is om je collectie online te zetten, want waarom zouden mensen dan nog naar je museum komen? Zijn ervaring bij het Fries Scheepvaart Museum komt dan van pas om mensen te overtuigen van de urgentie van digitaliseren. Het scheepvaartmuseum is namelijk het eerste Friese museum dat haar complete collectie online heeft geplaatst, Sinds 1998 zijn meer dan 24.000 voorwerpen en 46.000 foto’s online doorzoekbaar voor wie maar wil. ‘Het is echt een misconceptie om te denken dat je minder bezoekers gaat trekken wanneer je je collectie online laat zien. Het heeft ons juist veel gebracht,’ vertelt Merijn.

‘Toen we in 2008 een nieuwe site kregen, steeg het aantal bezoeker gigantisch, tot ruim 2 miljoen pagina’s per jaar in 2011. Nu er meer museale databases online zijn, is dat bezoekersaantal wel wat afgenomen, maar er wordt nog altijd veel gebruik gemaakt van de website,’ vertelt Meindert Seffinga, directeur van het museum. Of het bezoekers gekost heeft? ‘Nee, beslist niet. In de jaren 2000-2010 lag het gemiddelde op 22.000 per jaar. De laatste vijf jaar is dit aantal fors gestegen naar een gemiddelde 30.000 per jaar. Die stijging komt niet door de website. Dat is een heel ander publiek. Maar het toont in ieder geval aan dat het online brengen van de website je geen bezoekers kost.’ En er speelt nog een aspect een cruciale rol. ‘Digitaal kunnen we ook de depotcollectie laten zien (prentenkabinet, foto’s, zeekaarten, bouwtekeningen) en juist daar doen de digitale bezoekers onderzoek naar. De fysieke bezoekers komen voor de voorwerpen in de presentatie en dan is het echte altijd mooier dan het plaatje.’

Landelijk is de Rijksstudio – de online collectie van het Rijksmuseum – ongelofelijk populair gebleken en een prachtige inspiratiebron voor andere musea in hun ontwikkeling. Merijn: ‘Als een schatkist niet zichtbaar is voor het publiek dan komen ze ook niet. De collectie wordt zo weer van de samenleving.’